"Elke crisis heeft ook winst"

Tekst: Esther Daniëls
Fotografie: Marius Roos

Dinsdag 31 maart 2020 - Intelligente lockdown verlengd tot 28 april

Kinderopvangorganisatie Junis wordt nog wel eens gezien als een gesubsidieerde organisatie, maar het is gewoon een grote onderneming met zo’n 1.000 medewerkers op 99 locaties in 3 gemeenten. Net als ieder ander bedrijf moesten de zeilen heel snel worden bijgezet toen de scholen dichtgingen en de kinderopvang werd gelimiteerd tot noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen. Het riep herinneringen op aan die vorige crisis in 2008, vertelt Marie Louise van Mourik, “daarvan hebben we heel veel geleerd wat we nu snel konden toepassen.”

Coronateam
“We hebben in allerijl een Corona-crisisteam samengesteld, dat iedere dag in een videocall bijeenkomt. We hebben namelijk niet alleen te maken met de maatregelen vanuit het RIVM, maar ook met de wetgeving van de kinderopvang zelf. Binnen die kaders moesten we onze opvang heel snel anders inrichten. Onze eerste prioriteit was het opzetten van de noodopvang. Vrijwel al onze locaties zijn nog open, zodat we altijd in de buurt zijn, maar uiteraard met een veel kleinere bezetting. Ouders worden weliswaar gecompenseerd door de overheid, maar in de tussentijd moeten zij gewoon blijven betalen voor onze diensten, terwijl zij geen opvang kunnen afnemen. Je ziet dat met name ZZP’ers daardoor in de knel komen, en we zijn nu aan het kijken hoe wij die ouders tegemoet kunnen komen. De overheid heeft ons de opdracht gegeven om de compensatiebetalingen uit hun naam te doen, en het is een hele operatie om dat in goede banen te leiden.”

Korte en stevige lijnen
“Voor ons voortbestaan zijn wij afhankelijk van het aantal kindplaatsen dat klanten afnemen, net als ieder ander bedrijf. Sommige ouders zeggen nu vanwege de onzekerheid hun contract op, en dat was tijdens de crisis van 2008 niet anders. Toen heeft het ons veel omzet en goede medewerkers gekost, van wie we noodgedwongen afscheid moesten nemen. Dat proberen we nu te voorkomen, eens te meer omdat ons grootste probleem van vóór de corona-crisis juist die krappe arbeidsmarkt was. De vacatures staan nu even on-hold, maar omdat we weten dat onze medewerkers straks weer hard nodig zijn, proberen we het lijntje naar onze collega’s en stagiairs kort en stevig te houden. Vanwege de geringe bezetting zitten veel medewerkers nu thuis. Met nieuwsbrieven houden we hen op de hoogte, en vanuit HR worden er ook video’s opgenomen en gedeeld, bijvoorbeeld over ergonomisch thuiswerken. Bovendien treffen we nu voorbereidingen voor diverse E-learning modules, zodat medewerkers die thuis zitten aan hun persoonlijke ontwikkeling kunnen werken.”

Effectiever samenwerken
“Na de vorige crisis hebben we scherp aan de wind gevaren om de financiën op orde te krijgen. We prijzen onszelf gelukkig dat we een financieel gezonde organisatie zijn, met voldoende vet op de botten. Dat geeft ons een stevigere basis om de crisis op te vangen. Desondanks hebben we verschillende noodscenario’s opgesteld om de liquiditeit ook op de lange termijn te waarborgen. We houden alle opties open, al gaan deze ontwikkelingen zo snel, dat we soms toch worden ingehaald door de realiteit. Wat ons enorm helpt, is ‘Natuurlijk Leiderschap’, het leiderschapsprogramma waarmee wij onze organisatie in de afgelopen jaren hebben versterkt. Natuurlijk Leiderschap helpt ons om ons niet te laten meeslepen door de waan van de dag. Het heeft ons een gedeelde taal gegeven waarmee je beter de verbinding kunt leggen met jezelf, de ander en op inhoud. In perioden van crisis kunnen angst en verwarring gemakkelijk de overhand nemen. Juist dan is het belangrijk om even stil te staan bij wat er met je gebeurt, welke behoefte je ervaart en wie of wat je daarbij nodig hebt. Vertragen om te versnellen noemen we dat, en we merken nu ook echt dat we veel effectiever met elkaar samenwerken, met minder nodeloos gedoe.”

Verbinden op afstand
“De vitale processen gaan intussen gewoon door, en met name HR en onze afdeling Kwaliteit en Innovatie verzetten ongelooflijk veel werk. Zij hebben razendsnel het programma ‘Verbinden op afstand’ opgetuigd, waarmee wij kinderen, ouders en medewerkers op diverse manieren ondersteunen. In de wekelijkse nieuwsbrief krijgen ouders bijvoorbeeld adviezen voor het aanbrengen van meer structuur in hun dagindeling, maar ook waardevolle opvoedtips en leuke ideeën voor activiteiten met de kinderen. Collega’s houden we betrokken bij de ontwikkelingen binnen en buiten onze organisatie. Je ziet dat het ook hun creativiteit aanboort, want pedagogisch medewerkers hebben bijvoorbeeld op eigen initiatief een online voorleesuurtje georganiseerd voor de kinderen thuis. Anderen nemen meezingliedjes op, zodat ouders even een moment van rust krijgen om wat werk te verzetten. Op allerlei manieren maken we de verbinding, nu de fysieke vanzelfsprekendheid wegvalt. Dat is ontzettend mooi om te zien.”

Enorme inzet
“Het is gek om te bedenken dat we nog maar een paar weken geleden met heel andere dingen bezig waren. We hebben bijvoorbeeld een boek geschreven over Natuurlijk Leiderschap en die feestelijk presentatie moest op het allerlaatste moment worden afgelast. 2020 is ook het jaar van ons 40-jarige bestaan, maar het hele programma is opgeschort. En natuurlijk, dat is best een teleurstelling, maar in het licht van de crisis zet iedereen zich daar snel overheen, en gaan de schouders eronder. Dus ja, er is zorg en onzekerheid, maar ergens heeft elke crisis ook winst. Ik zie een enorme inzet en betrokkenheid om mij heen, bij collega’s en bij samenwerkingspartners, om met elkaar te doen wat nodig is, en meer. Met de gemeenten en het onderwijs staan we bijvoorbeeld in nauw contact om de noodopvang te organiseren, indien gewenst zelfs 24/7, en om kinderen in onveilige thuissituaties in kaart te brengen en waar mogelijk op te vangen. Wat de toekomst ons brengt, weten we niet, maar we doen er alles aan om in deze chaos onszelf te blijven en in te spelen op de veranderende vraag.”