XL-bedrijven verrassen Jan Peter Balkenende

VOA GREEN DEAL TALKSHOW EEN GROOT SUCCES

Alphense bedrijven lopen voorop als het gaat om duurzaamheid. Die conclusie kun je wel trekken na afloop van de VOA Green Deal Talkshow op 15 februari in iFlow. Vijf XL-ondernemers presenteerden hun groene innovaties. Zij en nog 36 anderen riepen eerder al op tot een duurzaam herstel van de economie na de coronacrisis. Jan Peter Balkenende, gast in de uitzending namens de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC), was onder de indruk van de Alphense ambities.

Het begon met de oproep van de DSGC afgelopen zomer. Deze ‘coalitie’ van acht internationaal opererende bedrijven riep Nederlandse ondernemers op om de green recovery statement te ondertekenen: een pleidooi om duurzaamheid als ijkpunt aan te houden bij de corona-herstelplannen. In de EDBA nieuwsbrief van 24 juni 2020 werd aandacht besteed aan de DSGC en hoe ondernemers zich konden aansluiten bij deze coalitie voor duurzaam herstelbeleid. Uiteindelijk resulteerde dat in bijna 300 handtekeningen, waarvan maar liefst 41 uit de gemeente Alphen aan den Rijn – mede dankzij inzet van Monique Chaudron en de VOA XL-commissie.

Vervijfvoudigd
Na sluiting van de termijn bleven de positieve reacties binnenstromen, ook van kleinere bedrijven. VOA-voorzitter Elles in ’t Veld: “Heel veel bedrijven staan klaar om mens- en milieuvriendelijker te ondernemen. Maar ze zijn vooral individueel bezig, terwijl je dit beter samen kunt doen. Daarom willen we duurzaamheid en klimaat als thema breder trekken. We ontplooiden al activiteiten om onze leden te ondersteunen op dit gebied, maar die zijn inmiddels vervijfvoudigd.”

Tijdens de VOA Green Deal Talkshow werden de 41 handtekeningen symbolisch overhandigd aan DSGC-voorzitter Jan Peter Balkenende en burgemeester Liesbeth Spies. Onder leiding van dagvoorzitter Lars Sørensen presenteerden vijf van de 41 ondertekenaars hun innovaties: Zeeman Groep, CleanLease, Hoogeveen Plants, Vermeulen Groep en mboRijnland. Te gast waren ook EDBA-voorzitter Frank Ponsioen, duurzaamheidswethouder Erik van Zuylen, en de VOA-voorzitter. De bijeenkomst was volledig coronaproof, alle aanwezigen waren die ochtend getest en zaten op anderhalve meter afstand. ‘Thuis’ keken 138 VOA-leden mee naar de rechtstreekse uitzending.

Sustainable development goals
Mooie verhalen zijn niet voldoende. Het komt aan op daden, op meetbaarheid, was de boodschap van Balkenende. “Als je de Green deal wil volgen, is het goed om de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties als leidraad te hanteren. Dat betekent dat je echt je bedrijfsprocessen verduurzaamt.” De voormalige premier doelde op de zeventien duurzaamheidsdoelstellingen, ontwikkeld door de VN in 2015.

Die doelstellingen zijn ondertekend door 197 landen, waaronder Nederland. Omdat zeventien SDG’s wat veel is, kregen de 41 XL-bedrijven de vraag om een selectie te maken van doelen waarop ze de komende tijd extra gas willen geven. Ze kozen – gemiddeld – voor: eerlijk werk en economische groei (SDG nummer 8), verantwoorde consumptie en productie (nr. 12), partnerschap om doelstellingen te bereiken (nr. 17), goede gezondheid en welzijn (nr. 3) en betaalbare en duurzame energie (nr. 7).

Polls
Ook bij de kijkers naar de uitzending leeft het thema. Op een vraag in de poll hoe duurzaam hun bedrijfsvoering is, gaf 35,5% zichzelf een rapportcijfer 7 en een kleine 26% een 8. Verder zei een kleine 58% regelmatig vragen van klanten te krijgen over het onderwerp en 38,5% gaf aan dat “het voor mijn klanten ondenkbaar is dat ik geen aandacht besteed aan duurzaamheid”.

Knelpunten
Natuurlijk zijn er knelpunten. Gebrek aan kennis en geld, vooral bij kleinere bedrijven. En achterblijvende overheden. Monique Chaudron, innovatiemanager bij CleanLease en lid van de VOA XL-commissie, ziet nog te vaak dat tenders en contracten op basis van prijs worden bepaald. “Duurzaamheid moet hoger op de agenda komen. Er moet voor betaald worden, anders halen we onze marges niet.” Zwiep Vermeulen, commercieel directeur van de Vermeulen Groep, wil heel graag zijn groene concept GH2 (zie kader) opschalen, maar stuit op een hobbel: de provincie. “Het vergunningentraject duurt veel te lang naar mijn zin.” Dagvoorzitter Lars constateert: “In 2015 liep de overheid voorop met het tekenen van de SDG’s, maar nu beweegt het veld. Overheden hebben nog een belofte in te lossen.” Ook internationaal.

Hoogeveen Plants wordt bij zijn exportactiviteiten belemmerd door verschillen in regelgeving tussen de diverse Europese lidstaten. “Zelfs bij de SKAL-certificering zie ik verschillen tussen Nederland en Duitsland. Europa kan een mooie rol spelen om dat recht te trekken”, zegt commercieel manager Bob Hoogerdijk. Kan Balkenende dat misschien effe regelen met Frans Timmermans? Balkenende – die geregeld sms-contact heeft met de vicevoorzitter van de EU – belooft zijn best te doen. Maar nu serieus: “Als we die SDG’s in 2030 willen halen, móeten we tempo maken. Anders missen we kansen.” Op het gebied van tenders ziet hij perspectief: “We komen nu in een stadium dat partijen willen weten hoe ver ze zijn. Halen we die SDG’s, en het Klimaatakkoord van Parijs? Dat betekent dat we moeten meten. Dan komt duurzaamheid hoger op de agenda bij overheden.”

Verdienmodel
Aan de gemeente Alphen zal het niet liggen. De burgemeester en de wethouder Duurzaamheid staan vierkant achter ‘hun’ ondernemers. Liesbeth Spies: “Wij kunnen als gemeente duurzaamheid stimuleren. We kunnen partijen bij elkaar brengen. Ik zie het als een sneeuwbal die steeds groter moet worden.” Ze benadrukt het welbegrepen eigenbelang voor de ondernemers. “Het is niet alleen investeren, duurzaamheid kan een verdienmodel worden. Als je nú niet gaat innoveren en betere producten gaat maken, dan krijg je daar over een paar jaar gruwelijke spijt van.”

Om toekomstige hobbels te ondervangen, kunnen Alphense bedrijven straks aankloppen bij een Circulair ondernemersloket, een initiatief van VOA, EDBA en gemeente. Het opent naar verwachting in juli. Frank Ponsioen: “We zetten dit loket op naar analogie van het Corona Informatieloket. Het gaat praktische vragen beantwoorden en doorverwijzen naar de juiste instanties. Daarnaast gaat het loket ondernemers op weg helpen die nog niet goed weten wat ze kunnen doen.”

Triple helix
Jan Peter Balkenende genoot zichtbaar van de talkshow. “Ik vind het geweldig om hier te zijn. Hier is de triple helix aanwezig: bedrijfsleven, overheid en onderwijs, die drie heb je nodig om succesvol te innoveren. Ik heb veel authentieke verhalen gehoord, hier ligt een stevig fundament. Ik ga verrijkt naar huis. Nu komt het aan op de praktische omslag. Mijn advies: houd die scherpte vast. Ga door op deze manier en breid het uit. Ga je verder positioneren. Wat ik heb gehoord klinkt goed, maar nog mooier wordt wat er hierna gaat gebeuren.”

ZEEMAN GROEP
Goede kleding & textiel hoeven niet duur te zijn. Maar hoe maak je duurzame textiel goedkoop? Zeeman, met zo’n 1.300 winkels in zeven landen, werkt op vele fronten aan maatschappelijk verantwoord ondernemen onder de noemer ‘zuinig’. Zeeman verduurzaamt het textiel volgens de standaarden van onder meer het Better Cotton Initiative (BCI) en de Global Organic Textile Standard (GOTS). En werkt samen met de Fair Wear Foundation (FWF) aan goede arbeidsomstandigheden bij fabrikanten. Hoe blijven ze dan de goedkoopste? “Door in al onze bedrijfsprocessen zo efficiënt mogelijk te werken zodat we de kosten laag houden. Dat lukt onder andere dankzij grote aantallen en eenvoudige ontwerpen. Geen fast fashion, maar basics”, aldus Arnoud van Vliet, manager CSR & Quality. Hij werd in 2019 verkozen tot MVO-manager van het jaar.

MBORIJNLAND
“Ondernemers hebben goed geschoold personeel nodig voor de beroepen die er gaan komen. Het is zaak dat hun innovaties zo goed mogelijk inzakken in het onderwijs. Als we straks de technologie hebben maar niet de mensen om ermee om te gaan, hebben we een ander probleem. Vanaf dag één, dat is dus nu, moeten we samen optrekken”, vertelt Otto Jelsma, voorzitter van het college van bestuur van mboRijnland. “De studenten vinden het fantastisch. Zij willen graag betekenisvol bezig zijn. Als je ze confronteert met maatschappelijke thema’s, dan gaan ze ervoor.” MboRijnland is ontstaan uit de fusie van ID College en ROC Leiden. Zo’n 1700 medewerkers bieden middelbaar beroepsonderwijs, contractonderwijs en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) aan ruim 18.000 studenten.

VERMEULEN GROEP
Al 45 jaar specialist in onderhoud van de infrastructuur in de openbare ruimte. Ontwikkelde samen met Nettenergy het concept GH2 (Groene Hart Waterstof). Snoeiafval en bermgras worden via een vergassingsmethode omgezet in groene elektriciteit, bodemverbeteraar biochar, en in een later stadium ook in waterstof. Deze grondstoffen kunnen worden ingezet in landbouw, industrie, energievoorziening, mobiliteit en gebouwde omgeving. De voordelen van GH2 zijn legio: groene waterstof vormt een onmisbare schakel in de toekomstige energie- en grondstoffenvoorziening. Biochar slaat CO2 langdurig op. Omdat het vergassen lokaal plaatsvindt, wordt onnodig transport vermeden. En er hoeven geen windmolens te worden geplaatst. Commercieel directeur Zwiep Vermeulen wil na proefdraaien de methode nu opschalen, maar wacht nog op vergunningen van de provincie.

HOOGEVEEN PLANTS
Al 35 jaar kweker van tuinplanten voor particulieren, waaronder fruitbomen en bamboe, met als klanten tuincentra, bouwmarkten en supermarkten. Duurzaamheid is één van de kernwaarden van het bedrijf. Werkt met bij-vriendelijke gewasbescherming, kweekt zoveel mogelijk gewassen die niet vatbaar zijn voor ziektes, recirculeert water en meststoffen, vermijdt onnodige logistieke bewegingen, en gebruikt recyclebare potten en etiketten. Het bedrijf profileert zich tevens als duurzame werkgever, onder meer op het gebied van risicomanagement. Regelmatig wordt werk uitbesteed aan sociale werkplaatsen. Commercieel directeur Bob Hoogerdijk toont een van de paradepaardjes: de Rode Malus van Boskoop, een biologisch geteelde en SKAL-gecertificeerde appelboom. “Nu zijn we toe aan onze volgende stap: we willen klimaatneutraal gaan produceren.” Hoogeveen Plants was VOA-onderneming van het jaar 2017.

CLEANLEASE
Grootste industriële wasserij in de Benelux, gespecialiseerd in het reinigen en verhuren van textiel. Heeft 65% van de Nederlandse ziekenhuizen en verpleeghuizen als klant, plus 90% van de vakantieparken. Is samen met haar relaties constant op zoek naar duurzame verbetering van producten en werkprocessen. Resultaten: besparing op zeep, water en energie bij het wassen, recycling van restproducten, efficiëntere rijroutes van bezorgdiensten en een groener wagenpark. Nieuwste traject is vergroening van operatiekamers. “In overleg met ziekenhuizen zijn we gestart met re-usable OK-kleding”, vertelt innovatiemanager Monique Chaudron. Eerste ontwerp is de herbruikbare isolatiejas: dankzij de unieke eigenschappen van de stof wordt bij wassen en drogen 60 tot 80% bespaard op energieverbruik en CO2-uitstoot.